Nota historyczna

Parafia rzymsko-katolicka w Wyszoborze powstała w 1985 i podlegały jej kościoły filialne w Dąbiu i Rotnowie. Pierwszym proboszczem tej parafii został ks. Kazimierz Sałternik.

Kościół parafialny w Wyszoborze usytuowany jest przy drodze Gryfice – Resko, w odległości 9 km od Gryfic.

Historia tego kościoła do czasów wyzwolenia nierozerwalnie związana jest z dziejami rycerskiego rodu Ostenów. Osadnicy niemieccy – rycerstwo, mieszczanie, chłopi -na Pomorzu Zachodnim pojawili się w XII-XIV w.

Procesy kolonizacyjne zmieniły ustrój polityczny, społeczny i Gospodarczy oraz ukształtowały nowy krajobraz kulturowy. W 1219 r. Egehard de Osten (nazwisko pochodzi od rzeki Oste w północnej części Niemiec dopływu Elby), wraz z czwórką swoich braci został mianowany przedstawicielem księcia Erharda II z Bremy na teren Pomorza.

W 1248 Fryderyk von Osten osiadł na zamku w Dąbiu Łob. (Waldenburg), a Henryk von Osten w Płotach (Plathe). Oni i ich następcy otrzymali w roku 1363 wyżej wymienione miejscowości oraz okoliczne wsie w lenno wieczyste. Zamek w Dąbiu położony w lasach, nad jeziorem posiadał doskonałe warunki obronne, a poza tym otoczony był potężnym murem.

Około 1400 roku posiadłości Ostenów Dąbie i Płoty stały się areną starć pomiędzy różnymi wasalami. Przez prawie pół wieku trwały walki pomiędzy Ostenami, a sąsiadami. Dopiero Dinnies Osten w 1448 roku przywrócił świetność rodowi. Porozumiał się ze swoim bratem Weidigiem w sprawie podziału dóbr. Utworzyły się dwie linie rodu Ostenów. Pierwsza miała siedzibę w Płotach, a druga w Dąbiu ze wsiami: Gostyń (Justin), Badkowo (Bandekow), Kocierz (Kotzer), Modlimowo (Mudolelmow), Wicimice (Witzmitz), Wyszobór (Wisbu), Natolewice (Natelfitz), Pniewo (Pinnow), Stołąż (Stölitz), Gardomino (Kardemin), Porąbka (Rübenhogen), Rzesznikowo (Resełkow), Iglice (Geiglitz), Raduń i część Kiełpina.

Wyszobór ukazał się po raz pierwszy w zapisach historycznych w roku 1370, już wówczas udokumentowany jako posiadłość rodu von der Osten. Pierwszym bezpośrednim przodkiem, który na stałe osiadł w Wyszoborze, był Otto Friedrich von der Osten. Wraz z żoną Barbarą ufundował on ambonę do miejscowego kościoła. Na skutek licznych wojen majątek Wyszoboru nie przedstawiał dużej wartości, ale kolejni właściciele majątku starali się przywrócić jego świetność. Na przełomie XIX/XX w. Wyszobór należał do najlepiej prosperujących majątków ziemskich. Dzięki członkom rodu von der Osten kościół jest pięknym zabytkiem architektury i świadectwem minionych czasów. Świadczą o tym liczne inskrypcje na malowidłach i witrażach, a także herby rodu, powtarzające się na obiektach kościoła.

Kościół postawiony jest na planie prostokąta, ma pokryty czerwoną dachówką dach i pobielone ściany, częściowo zbudowane z kamienia, a częściowo z muru. Jak podaje niemieckie wydawnictwo o zabytkach regionu szczecińskiego z 1910 r. kościół zbudowany był z głazów narzutowych już w X wieku, być może przez przodków rodu von der Osten. Nie jest to pewne, gdyż w źródłach do przytoczonej wcześniej historii rodu, znalazła się wzmianka o tym, ale data budowy kościoła jest późniejsza o pięć wieków. Wiadomo natomiast na pewno, że wieża pochodzi z XVII wieku, a kościół został odnowiony i poszerzony od strony południowo – wschodniej w 1907 r. (dzięki Weidigowi von der Osten). Po wyzwoleniu tych ziem przez polskie wojsko, do Wyszoboru zaczęli przybywać osadnicy. Jednym z pierwszych był pan Szewłoga, który pamięta okres powojenny. We wsi zostało wielu Niemców ,ale stosunki z nimi układały się pomyślnie. Nabożeństwa dla Niemców prowadził w swoim domu kościelny Bergman. Ostatni transport Niemców był w 1956 roku. Wszyscy musieli pracować w miejscowym majątku.

W kościele dokonano wielu zmian. Przesunięto nieco do tyłu ołtarz, zlikwidowano balaski i bramkę przed ołtarzem. Zlikwidowano galerię boczną (1946), umieszczoną po prawej stronie ołtarza. Członkowie rodziny Ostenów wchodzili na nią bezpośrednio z zewnątrz przez drzwi umieszczone w dzisiejszym oknie z witrażem przedstawiającym m.in. św. Stanisława Kostkę 2006; (po stronie lewej od ołtarza). Wiodły do nich wysokie, kamienne schody, przylegające do zewnętrznej ściany kościoła.

Kościół został poświęcony i przeznaczony na nabożeństwa dla katolików w 1947 roku. Dokonał tego ówczesny ksiądz proboszcz z Płot na uroczystej Mszy Świętej, uświetnionej przyjazdem wojskowej orkiestry dętej. Jeszcze do lat 60 msze św. odprawiane były tylko raz w miesiącu. Dopiero, kiedy przyłączono kościół do parafii w Wicimicach, sytuacja ta uległa zmianie. Proboszczem był ks. Stefan Baraniak, który po raz pierwszy odmalował ściany kościoła. Do parafii w Wicimicach kościół włączony był aż do roku 1985. W 1987 roku proboszczem został ks. Kazimierz Sałternik i zaraz rozpoczął budowę plebani, kontynuował ks. Józef Pindel i dzisiaj kontynuuje wykończenie wnętrz obecny proboszcz ks. Ryszard Raczkiewicz.

Wyszobór (German: Wisbu) is a village in the administrative district of Gmina Płoty, within Gryfice County. West Pomeranian Voivodeship, in north-western Poland. It lies approximately 10 kilometres (6 mil) north-east of Płoty, 9 km (6 mil) east of Gryfice, and 72 km (45 mil) north-east of the regional capital Szczecin.

Before 1945 the area was part of Germany. For the history of the region, see History of Pomerania. (źródło: Wikipedia)

 

DO PARAFII NALEŻY M.IN MIEJSCOWOŚĆ ROTNOWO

W miejscowości znajduje się wpisany do księgi zabytków (nr rej. 313 z 12.09.1958 r.) kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej z 1780 roku o konstrukcji szkieletowej, murowany, jednonawowy z wieżą, pokryty gontem i dachówką[5]. Jego budowniczym był Reuter. Wewnątrz kościoła znajduje się barokowy ołtarz. W Atlasie sztuki ludowej i folkloru w Polsce zamieszczone są informacje o wsi ze względu na ten zabytek kultury ludowej. Kościół ponownie poświęcono 3 maja 1947 r.[2]

Przy drodze prowadzącej do wsi znajduje się nieczynny cmentarz poniemiecki, na którym postawiono pomnik poświęcony mieszkańcom wsi poległym w I wojnie światowej[6].

Niektóre z budynków mieszkalnych, a także budynki gospodarcze pochodzące z połowy XIX w. są obiektami chronionymi[2].

W miejscowości (działka nr 162/2) rośnie buk zwyczajny w odmianie zwisłej w wieku ok. 120 lat, obwodzie pnia 330 cm i wysokości 21 m, który został uznany za pomnik przyrody[7].

Kultura i szkolnictwo[edytuj | edytuj kod]

We wsi w 1950-1980 mieściła się jednoklasowa szkoła, w której funkcję nauczyciela i kierownika pełniła Felicja Jakubiak z domu Zatońska[2].

Placówką kultury jest tu świetlica, opiekę nad nią sprawuje Gryficki Dom Kultury, natomiast jej funkcjonowanie na co dzień włączając w to zajęcia jest zasługą Rady Sołeckiej[2].

W miejscowości funkcjonuje jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Gmina Gryfice utworzyła jednostkę pomocniczą – „Sołectwo Rotnowo”, które obejmuje miejscowości: Rotnowo i Skowrony. Organem uchwałodawczym sołectwa jest zebranie wiejskie, na którym mieszkańcy wybierają sołtysa. Działalność sołtysa wspomaga jest rada sołecka, która liczy od 3 do 7 osób – w zależności od ustaleń wyborczego zebrania wiejskiego[8]. Powierzchnia sołectwa wynosi 646 ha[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1.  Oficjalny Spis Pocztowych Numerów AdresowychPoczta Polska S.A., październik 2013, s. 1084 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. ↑ Skocz do:a b c d e f Gmina Gryfice – Rotnowo z miejscowością Skowrony [dostęp 2018-07-08] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-08] (pol.).
  3.  Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4.  GUS. Rejestr TERYT
  5.  Piotr Skurzyński „Pomorze” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2007 s. 64 ISBN 978-83-7495-133-3
  6.  Rotnowo, westernpomerania.com.pl [dostęp 2018-07-08].
  7.  Uchwała Nr X/138/2011 Rady Miejskiej w Gryficach z dnia 12 października 2011 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2011 r. Nr 137 poz. 2508)
  8.  Uchwała Nr XXIX/288/2005 Rady Miejskiej w Gryficach z dnia 30 sierpnia 2005 r. ws. statutów sołectw gminy Gryfice (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2005 r. Nr 79, poz. 1666)